Quảng Ninh có nhiều vịnh đẹp. Trong đó, Vịnh Hạ Long giống như một cô gái có vẻ đẹp rực rỡ, còn Vịnh Bái Tử Long thì như một cô thiếu nữ tinh khôi, đầy mê hoặc. Năm 2006, Công ty du lịch sinh thái Gecko Travel (Anh) đã bình chọn Vịnh Bái Tử Long của Việt Nam lọt vào tốp 5 những địa điểm du lịch tuyệt vời nhất Đông Nam Á.
Vịnh Bái Tử Long là vùng lõm trong Vịnh Bắc Bộ, thuộc vùng Đông Bắc của Việt Nam. Vịnh Bái Tử Long bao gồm một vùng biển của thành phố Hạ Long, thị xã Cẩm Phả và huyện đảo Vân Đồn. Phía Tây Nam giáp Vịnh Hạ Long, phía Đông giáp biển, phía Tây giáp đất liền với thị xã Cẩm Phả và phía Đông Bắc giáp huyện đảo Cô Tô.
Vịnh Bái Tử Long bao gồm hàng trăm hòn đảo lớn nhỏ, trong đó có nhiều đảo lớn và có dân sinh sống. Dân cư trên vịnh sống tập trung ở huyện đảo Vân Đồn và các đảo Quan Lạn, Bản Sen, Ngọc Vừng và các vùng ven biển Bến Do, Cửa Ông… Người dân ở đây sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản.
Vịnh Bái Tử Long là vùng đảo có khí hậu phân hóa hai mùa rõ rệt, vào mùa Hạ nóng ẩm, mùa Đông khô lạnh. Nhiệt độ trung bình năm từ 15°C- 25°C, lượng mưa vào khoảng từ 2.000mm – 2.500mm/năm.
Vịnh Bái Tử Long còn có hệ thống thủy triều với mức triều vào khoảng 3,5- 4m/ngày. Các đảo của Vịnh thường là đảo đá vôi và đảo phiến thạch, là địa hình có tuổi kiến tạo địa chất khoảng 300 triệu năm, do quá trình vận động nâng lên, hạ xuống nhiều lần từ lục địa thành trũng biển.
Quá trình carxtơ bào mòn, phong hóa tạo ra những hình thái đặc biệt như một bức tranh thủy mặc.
Xem thêm : chả mực đặc sản Hạ Long
Trên các đảo đá của Vịnh cũng có các hang động carxtơ, đặc biệt là hang Quan (còn gọi là hang Hải quân) nơi mà tàu thuyền xưa kia thường trú ẩn trong những khi biển động.
Các đảo và cụm đảo khác nổi tiếng khác như Cặp Kỳ Nhảy, Cặp Kỳ Giã, Thẻ Vàng, cụm đảo Hòn Chồng, Hòn Vân Đồn, Hòn Ỏn, Hòn Ba Sao, núi Chân Nghĩa… là những điểm du lịch hấp dẫn.
Trên Vịnh Bái Tử Long có nhiều đảo đất nên có nhiều dân cư sinh sống, chăn nuôi, trồng trọt như Quan Lạn, Minh Châu, Ngọc Vừng, Đông Chén, Thẻ Vàng… Đặc biệt có đảo Khỉ (đảo Rều) nằm cách thị xã Cẩm Phả không xa. Đây là nơi đây nuôi rất nhiều giống khỉ vàng được dùng dược liệu làm vắcxin phòng chống bệnh liệt não.
Vịnh Bái Tử Long gắn liền với lịch sử của dân tộc Việt Nam với địa danh nổi tiếng là thương cảng Vân Đồn, một vùng trên bến dưới thuyền sầm uất thời Lý. Đây còn là nơi tưởng nhớ chiến công oai hùng của Trần Khánh Dư cùng ba anh em họ Phạm, người xã Quan Lạn đánh tan đoàn thuyền lương của tướng giặc Nguyên Mông Trương Văn Hổ (năm 1288).
Ở Bái Tử Long có các đền thờ nổi tiếng như Đền Trần Quốc Tảng (còn gọi là đền Suốt). Anh hùng Trần Quốc Tảng (tước Hưng Nhượng Vương) là con thứ ba của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, có công rất lớn trong nhiều trận đánh quân Nguyên Mông. Ông còn là một nhà văn thơ khoáng đạt và một nhà tư tưởng sâu sắc về Thiền tông. Dân chúng lập đền thờ ông và hàng năm đều mở hội vào ngày Rằm tháng Giêng Âm lịch.